Ετικέτα: χορογραφία
“Τι τραβάμε κι εμείς οι χορεύτριες στις πρόβες”
Λίλλυ Βελισσαρίου
Η φωτογραφία μου, είναι από πρόβες της ομάδας χοροθεάτρου “OZONEKAZOUSE” στο Παρίσι. Θα μιλήσω νοσταλγικά πια για τις πρόβες των έργων, είτε ήμουν στον ρόλο της χορεύτριας, είτε ήμουν αργότερα στον ρόλο της χορογράφου.
Οι πρόβες έχουν ταλαιπωρία λόγω πολλών επαναλήψεων, κενών στο ενδιάμεσο διάστημα, άκυρων προσπαθειών, επικρίσεων, δίκαιων και άδικων χαρακτηρισμών λόγω μεγάλης φόρτισης, αλλαγών σε κάτι που έχεις κοπιάσει να πετύχεις, σωματικής – ψυχικής – νοητικής κούρασης, είναι πηγή ατυχημάτων. 
Όμως οι πρόβες του έργου είναι το πιο δημιουργικό και το πιο ευχάριστο κομμάτι στη δουλειά του χορευτή, αλλά και του ηθοποιού.
Οι πρόβες είναι επίσης αυτό που συνήθως θυμόμαστε μετά από χρόνια. Είναι κάτι που πρόσκαιρα δημιουργεί αιχμές για παράπονα από τους καλλιτέχνες, αλλά στην συνέχεια είναι ο πυρήνας που αντλείται υλικό για να κατανοήσει ο καλλιτέχνης τον εαυτό του. Επίσης είναι η διαδικασία που γνωρίζεις καλά τους συνεργάτες σου.
Χάρης Μανταφούνης
Μάρθα Γκράχαμ 1894-1991
επιμέλεια κειμένου Λίλλυ Βελισσαρίου
Σταμάτησε να χορεύει στα 74 της χρόνια. Βρίσκουμε στοιχεία της τεχνικής της και στο σύστημα Pilates.
Την τεχνική της διδαχτήκαμε πολλοί χορευτές και πολλοί δάσκαλοί μας (Ραλλού Μάνου, Ζουζού Νικολούδη, Αγάπη Ευαγγελίδη, Λένα Ζαμπούρα κ.α.). Για αρκετά χρόνια και στην Ελλάδα στις επαγγελματικές σχολές χορού, το “σύγχρονο” που ήταν υποχρεωτικό μάθημα της ύλης του Υπουργείου Πολιτισμού, ήταν από το σύστημά της.
Το σύστημα Γκράχαμ δούλευε πολύ στο πάτωμα αλλά και είχε την αρχή του στην βαρύτητα του σώματος.
Η ίδια εμπνεύστηκε πολύ στα έργα της από την Αρχαία Ελλάδα και παρουσίασε το έργα της στο Φεστιβάλ Αθηνών.
Οι κινήσεις που εισήγαγε, λοιπόν, ήταν καινούργιες, πρωτότυπες και άσχετες με ό,τι είχε ως τότε προηγηθεί.
Είχε εφεύρει μια νέα γλώσσα της κίνησης, και το χρησιμοποίησε για να αποκαλύψει το πάθος, την οργή και την έκσταση για την ανθρώπινη εμπειρία.
Σε αντίθεση με τις «μαλακές», λυρικές κινήσεις της Ισιδώρας Ντάνκαν και της Ρουθ Σεντ Ντένις, οι δικές της στην αρχή ήταν αποκλειστικά δυνατές, κοφτές και βίαιες και μόνο αργότερα αποκτούσαν κάποια τρυφερότητα. Δεν ήταν μάλιστα λίγες οι φορές κατά τις οποίες η Γκράχαμ κατηγορήθηκε για τον «άσχημο» χορό της.
Έχει χορέψει και χορογραφήσει για πάνω από εβδομήντα χρόνια, και κατά το διάστημα αυτό ήταν η πρώτη χορεύτρια που χόρεψε ποτέ στο Λευκό Οίκο , η πρώτη χορεύτρια που ταξίδεψε στο εξωτερικό, ως πολιτιστικός πρέσβης, και η πρώτη χορεύτρια που έλαβε το υψηλότερο πολιτικό βραβείο της ΗΠΑ: το Μετάλλιο της Ελευθερίας . Στη διάρκεια της ζωής της, έλαβε τιμές που κυμαίνονται από το κλειδί της πόλης του Παρισιού για το Αυτοκρατορική Ιαπωνία Διάταξη του Τιμίου Crown .
Είπε, «Έχω περάσει όλη μου τη ζωή με το χορό και να είμαι χορεύτρια . Επιτρέποντας τη ζωή να την χρησιμοποιήσω με έναν πολύ έντονο τρόπο. Μερικές φορές δεν είναι ευχάριστο. Αλλά παρ ‘όλα αυτά, είναι αναπόφευκτο.
Η Μάρθα Γκράχαμ γεννήθηκε το 1896 σε μια μικρή πόλη έξω από το Πίτσμπουργκ της Πενσυλβανίας. Πρώτη της επιρροή υπήρξε ο πατέρας της, ψυχολόγος στο επάγγελμα, ο οποίος ενδιαφερόταν ιδιαίτερα για τη «γλώσσα» του ανθρώπινου σώματος. «Η κίνηση δεν λέει ποτέ ψέματα» έλεγε ο δρ Γκράχαμ, μια φράση που επαναλάμβανε συχνά η μεγαλύτερη κόρη του καθ’ όλη τη διάρκεια της ενηλίκου ζωής της.
Η πρώτη παράσταση χορού που είδε η Μάρθα Γκράχαμ σε ηλικία 17 ετών ένα ρεσιτάλ της πρωτοποριακής χορεύτριας της εποχής Ρουθ Σεντ Ντένις στο Λος Αντζελες στάθηκε καθοριστική. Λίγα χρόνια αργότερα βρέθηκε να παρακολουθεί μαθήματα στη σχολή των «Ντένισον» (την οποία διατηρούσε η Ρουθ Σεντ Ντένις μαζί με τον σύζυγό της Τεντ Σον) και γρήγορα εξελίχθηκε σε μια από τις γνωστότερες χορεύτριες του συγκροτήματος. Το 1923, ωστόσο, η Γκράχαμ εγκατέλειψε το «ποίμνιο» αναζητώντας την τύχη της στη Νέα Υόρκη. Το 1929 ίδρυσε την δική της ομάδα. Προκειμένου μάλιστα να εξοικονομήσει πόρους έκανε διάφορες δουλειές. Μεταξύ αυτών, η διδασκαλία κίνησης σε ηθοποιούς όπως ο Γκρέγκορι Πεκ και η Μπέτι Ντέιβις, η οποία σχολίαζε: «Τη λάτρευα. Ήταν γεμάτη ένταση. Η φλόγα της ήταν αρκετή να δώσει στο κορμί της τη δύναμη δέκα ανδρών». Τίποτε, ωστόσο, δεν ήταν ικανό να αποσπάσει την Γκράχαμ από την «ιερή» αποστολή της: να αποτυπώσει, μέσω της κίνησης, το γράφημα της ανθρώπινης καρδιάς.
Παρά το ότι οι χορογραφίες που παρουσίασε στα τέλη της δεκαετίας του 1920 ήταν μάλλον επηρεασμένες από τους Ντένισον, τα επόμενα χρόνια η Μάρθα Γκράχαμ άρχισε να διαμορφώνει ένα νέο σύστημα κίνησης: ενώ οι μέντορές της εξερευνούσαν τις ξένες χώρες, εκείνη στράφηκε προς την ανθρώπινη ψυχή.
Ο,τι την ενδιέφερε ήταν να φωτίσει τα σκοτεινά κίνητρα και τις συγκρούσεις που καθορίζουν τις πράξεις των ανθρώπων. Με τα «Πρωτόγονα Μυστήρια» (1931) το πρώτο της αριστούργημα που κέρδισε την προσοχή κοινού και κριτικών σε όλον τον κόσμο η Μάρθα Γκράχαμ εστίασε στην ψυχολογική αξία των αρχέγονων ιεροτελεστιών, θέμα που την απασχόλησε και στο «Σκοτεινό Λιβάδι» (1946).
Έχοντας υπογράψει έργα με ηρωίδες τη Μήδεια, την Ιοκάστη, την Άλκηστη, τη Φαίδρα και την Αριάδνη, η Μάρθα Γκράχαμ επέστρεψε στη μυθολογία με το αριστούργημά της: την «Κλυταιμνήστρα» (1958). Επρόκειτο για το πρώτο χορόδραμα σύγχρονης κινησιολογίας σε δύο πράξεις με πρόλογο και επίλογο: ένα ενδοσκοπικό «ταξίδι ψυχής» στα βάθη της ανακάλυψης. Η εξερεύνηση εξάλλου του σύγχρονου πνεύματος είναι αναγνωρίσιμη σε όλα τα έργα της Γκράχαμ: ακόμη και στην εύθυμη «Άνοιξη στα Απαλάχια» (1944), τα λυρικά «Παιχνίδια των αγγέλων» (1948) αλλά και στους πνευματώδεις «Ακροβάτες των θεών» (1960) είναι αναγνωρίσιμος ένας πυρήνας διανόησης.
Γνωστή για την αδάμαστη θέληση και την ανεξάντλητη αντοχή της, η Μάρθα Γκράχαμ εγκατέλειψε τη σκηνή το 1970 σε ηλικία 74 ετών. Συνέχισε ωστόσο να διδάσκει και να χορογραφεί. Πέθανε το 1991 αφήνοντας πίσω της μια 75χρονη καριέρα. «Πώς θέλετε να σας θυμούνται, ως χορεύτρια ή ως χορογράφο;» τη ρώτησαν κάποτε. «Ως χορεύτρια» απάντησε εκείνη. Τα κατάφερε; Μάλλον όχι. Παραμένει ωστόσο ο αέρας που αναπνέει κάθε σύγχρονος χορευτής…
Baryshnikov Michail
ίντερνετ
Ο Μιχαήλ Μπαρίσνικοφ είναι διάσημος χορευτής. Γεννήθηκε στη Ρίγα της Λετονίας, εμφανίστηκε στα Μπαλέτα Κίροφ του Λένινγκραντ και από εκεί βρέθηκε στη Δύση, για να γίνει διάσημος και να αναγνωριστεί το ταλέντο του. 
Οι δυο του γονείς ήταν Ρώσοι και ξεκίνησε σπουδές μπαλέτου σε ηλικία εννέα ετών, ύστερα από παρότρυνση της μητέρας του – η οποία αυτοκτόνησε όταν ο Μίσα (έτσι τον φώναζαν συγγενείς και φίλοι) ήταν δώδεκα ετών. Στα 15 του μετεγράφηκε στην σχολή μπαλέτου Βαγκάνοβα, μετακομίζοντας στο Λένινγκραντ, όπου μαθήτευσε δίπλα στον θρυλικό δάσκαλο Αλεξάντερ Πούσκιν, μέντορα πολλών αστέρων των Μπαλέτων Κίροφ. Ο μεγάλος δάσκαλος και η γυναίκα του πήραν τον Μπαρίσνικοφ υπό την προστασία τους, φιλοξενώντας τον μάλιστα στο σπίτι τους, όπως είχαν κάνει νωρίτερα και για τον νεαρό Νουρέγεφ. Σύντομα η προτίμηση του Πούσκιν αποδείχτηκε εύλογη. Ο Μπαρίσνικοφ διακρίθηκε αμέσως και τα πρώτα κιόλας χρόνια του στη σχολή κέρδισε το πρώτο βραβείο στον διεθνή διαγωνισμό Varna. Τα νέα για το σπάνιο ταλέντο του νεαρού χορευτή, με την άψογη τεχνική και την εξαίσια σκηνική παρουσία ταξίδεψαν γρήγορα. 
Ένας κριτικός των «New York Times» ταξιδεύει ώς το Λένινγκραντ, παρακολουθεί ένα μάθημα του Πούσκιν και ανακηρύσσει τον Μπαρίσνικοφ «τον τελειότερο χορευτή που είδα ποτέ».
Ο Μίσα έφυγε από τη Ρωσία καθότι το Σοβιετικό καθεστώς τον δυσκόλευε και οι μυστικές υπηρεσίες ήταν μονίμως στα πόδια του και μετακινήθηκε στον Καναδά όπου άρχισε να συνειδητοποιεί πόσο διαφορετική ήταν η ζωή μακριά από τη Ρωσία και το Κομμουνιστικό καθεστώς. Πλέον ζει και εργάζεται στη Δύση κι έχει γίνει γνωστός σε όλο τον κόσμο για το ταλέντο του ενώ σχετικά με το παρελθόν του, αποκαλεί τις παλιές ημέρες «εφιάλτη χωρίς τέλος».
Απόσπασμα από την σκληρή και γοητευτική δουλειά του χορευτή!
Λίλλυ Βελισσαρίου
Εδώ έχουμε μικρό απόσπασμα από το τελικό αποτέλεσμα της χορογραφίας μου PUZZLE. Μετά από τουλάχιστον 3-4 μήνες καθημερινές πρόβες 5 ώρες ημερησίως, ένα χορογραφικό έργο ανεβαίνει στη σκηνή. Όλα είναι αλλιώς πια από την αίθουσα χορού. Κοστούμια, φώτα, μουσική, συναισθήματα, τεχνική, αδρεναλίνη. Στη σκηνή πια ο χορευτής είναι “γυμνός”, είναι “ανοιχτός” και έτοιμος να γίνει ή να μην γίνει αποδεχτός. Έχει κάνει την προσπάθειά του, μαζεύει όπως μπορεί τα τραύματά του και εκτίθεται. Εάν ο χορογράφος έχει κάνει καλή δημιουργική δουλειά, τα κοστούμια είναι λειτουργικά, τα φώτα και τα σκηνικά βοηθάνε το έργο και δεν το καταπίνουν, κερδίζει και ο χορευτής που χόρεψε σ αυτό.
Λεωνίδας Ντεπιάν
Οι αρχές του Co Act συστήματος εκγύμνασης
Contact Control Combine
(επαφή-έλεγχος-συνδυασμός)
Κατοχύρωση 2014 από τη Λίλλυ Βελισσαρίου
Σύστημα εκγύμνασης δύο ατόμων που δουλεύουν σε όλη τη διάρκεια του μαθήματος μαζί. Γυμνάζει όλο το σώμα χωρίς να επιφέρει τραυματισμούς στο σώμα.
Οι αρχές του συστήματος Co Act πηγάζουν από το σύστημα Pilates με τις εξής διαφορές:
1. Η μουσική δίνει τον ρυθμό στην κίνηση του σώματος και το σώμα την ακολουθεί.
2. Εκγύμναση πάντα σε εξάρτηση από τον συν-ασκούμενο με ανταλλαγή ενέργειας και δύναμης σωματικής.
3. Ο τρόπος εκτέλεσης της άσκησης εξαρτάται από την επικοινωνία με τον συν- ασκούμενο.
4. Η εικόνα της άσκηση με τον συνδυασμό των δύο είναι όπως η χορογραφία που δεν απευθύνεται από τον ασκούμενο προς τον εαυτό του, αλλά και προς τα έξω.
Τρεις λέξεις είναι το κλειδί του νέου συστήματος εκγύμνασης Co Act της Λίλλυ Βελισσαρίου .
1. Contact-επαφή. Οι ασκήσεις βασίζονται στην αντίληψη της ενέργειας και της δυναμικής του ενός προς τον άλλο. Εδώ η βασική διαφορά από τα δεδομένα των μέχρι τώρα συστημάτων εκγύμνασης του σώματος, είναι η προσοχή που απαιτείται όχι μόνο στον συνδυασμό της άσκησης, όχι μόνο στον ρυθμό της μουσικής, αλλά κυρίως στον συντονισμό με τον partner.
2. Control-έλεγχος. Αυτό το κομμάτι του συστήματος Co Act έχει τις ρίζες του στο σύστημα pilates. Χρειάζεται τόσο από τον Α (ασκούμενο) όσο κι από τον Β (ασκούμενο), ο έλεγχος της δυναμικής της άσκησης και της συγκέντρωσης, ώστε οι ασκήσεις να λειτουργούν άμεσα και αποτελεσματικά.
3. Combine- συνδυασμός. Οι ασκήσεις είναι μικρές χορογραφίες που ευχάριστα τις παρακολουθεί ο θεατής αλλά πέρα από αυτό, αποσκοπούν στην σύνθεση κίνησης και μουσικής, ώστε να μην βαριέται όποιος γυμνάζεται και να αισθάνεται όμορφα και δημιουργικά όπως όταν χορεύει. Είναι η λεπτή ισορροπία ανάμεσα στο χορό και τη γυμναστική.
Απευθύνεται σε ερασιτέχνες ή και σε επαγγελματίες ανάλογα με το επίπεδο (beginners, intermediate, advance), που θέλουν τόσο να γυμναστούν, όσο και να περάσουν διασκεδαστικά κατά τη διάρκεια του μαθήματος. Είναι παιχνίδι των δύο.
Τα αποτελέσματα των ασκήσεων είναι εμφανή και άμεσα και γυμνάζονται με εξαρτήματα όπως τα φαρδιά λάστιχα του pilates, μικρές και μεγάλες μπάλες, στεφάνια και βαράκια.
Τι κρύβεται πίσω από μία χορογραφία!
Λίλλυ Βελισσαρίου
Πίσω από κάθε παράσταση χορού που βλέπουμε υπάρχουν πάνω από 300 ώρες εργασίας των χορευτών. Φυσικά ο χορογράφος δουλεύει διπλάσιο χρόνο, διότι κάνει δουλειά και εκτός των χορευτών, που είναι να σκεφτεί, να γράψει, να ετοιμάσει πλάνα, να δουλέψει με τους συντελεστές (μουσικούς, τεχνικούς, σκηνογράφους, ενδυματολόγους, ηθοποιούς κ.α.).
Θα χώριζα τις πρόβες στα εξής μέρη:
Πρώτο σκέλος
1.Παρουσίαση του έργου και του πλάνου δουλειάς από τον χορογράφο προς χορευτές και συντελεστές.
2.Δοκιμές κινησιολογικές και δραματουργικές.
3.Σύνδεση με συνέχεια από βήματα και νέα αναζήτηση.
4.Αλλαγές συνδυασμών στα τελικά κομμάτια και σύνδεση διαφορετικών κομματιών μεταξύ τους.
5.Δουλειά των κινήσεων πάνω στη μουσική, μέτρημα, μαρκάρισμα στις κινήσεις ακούγοντας τη μουσική και κάνοντας απαραίτητες αλλαγές.
6.Τεχνικές παρατηρήσεις και δουλειά για να πετύχουμε καλύτερο αποτέλεσμα σε ότι έχουμε καταλήξει ότι στέκει για να εκφράσει το έργο.
7.Επαναλήψεις σε έτοιμα κομμάτια και δουλειά για τον συντονισμό μουσικής και κίνησης, αλλά και συντονισμού μεταξύ των ερμηνευτών.
Δεύτερο σκέλος
8.Πέρασμα έργου πολλές φορές, για να πατάει καλά στη μουσική, στις εισόδους εξόδους στη σκηνή, στους χρόνους αλλαγών των σκηνών.
9.Συντονισμός των χορευτών μεταξύ τους στην λεπτομέρεια.
10.Εκφραστικές παρατηρήσεις και ασκήσεις δραματουργίας (εάν χρειάζεται) στο έτοιμο πλέον έργο.
Τελικό σκέλος
11.Πέρασμα του έργου με μουσική πολλές φορές διότι βοηθάει για τις διορθώσεις στις λεπτομέρειες, καθώς επίσης να νιώσουν οι χορευτές την ουσία του έργου.
12.Σημασία πλέον στον συντονισμό των χορευτών, ώστε όλοι να κάνουν το ίδιο την ίδια στιγμή.
13.Δοκιμές του έργου με τα κοστούμια, τα φώτα και τον χώρο που θα λάβει χώρο το έργο (πάντα είναι άλλες οι διαστάσεις των θεάτρων από τις αίθουσες που εκτελούνται οι πρόβες).
14.Αντοχή.
Στην φωτογραφία του Τάσσου Βρεττού, είναι η Έλενα Κουρκούλη και η Νατάσσα Αβρά, από την χορογραφία μου “Ομοιοπαθητική” 1989-1990.