Κατηγορία: Χορός
MAURICE BEJART 1927-2007
επιμέλεια Λίλλυ Βελισσαρίου
Γεννήθηκε στην Μασσαλία το 1927, ο πατέρας του ήταν ο Γάλλος φιλόσοφος Γκαστόν Μπεργκέρ.
Παρακολουθώντας ένα ρεσιτάλ του χορευτή Σερζ Λιφάρ,
επηρεάστηκε τόσο πολύ ώστε αποφάσισε να αφιερώσει τον χρόνο του αποκλειστικά στον χορό. Κατά την περίοδο που βρισκόταν στη Μασσαλία σπούδασε υπό την Ματίλντ Ξεσίνσκα.
Το 1945, γράφτηκε στην ομάδα μπαλέτου της Όπερας της Μασσαλίας, και από το 1946 σπούδασε υπό την Μαντάμ Ρουσάν Σαρκισιάν, τον Λίο Στάατς, την Μαντάμ Λιούμποβα Γεγκόροβα και την Όλγκα Πριομπραζένσκα στο Παρίσι.
Το 1948, συνεργάστηκε επίσης με τους Ζανίν Σαρά, Υβέτ Σωβιρέ και κατόπιν με τον Ρολάντ Πετί, καθώς και με τη Βέρα Βόλκοβα στο Λονδίνο.
Το 1954 ίδρυσε την σχολή Ballet de l’Étoile, και το 1960 την Ballet du XXe Siècle στις Βρυξέλλες. Το 1987 μετεγκαταστήθηκε στη Λωζάνη, όπου και ίδρυσε τη σχολή χορού Béjart Ballet Lausanne, μια από τις διασημότερες και πλέον επιτυχημένες σχολές χορού παγκοσμίως.
Το 1973, μαζί με το Ballet du XXe siecle, έκανε την πρεμιέρα της παράστασης με την ονομασία Golestan, η οποία βασίζονταν στην Ιρανική παραδοσιακή μουσική, και ακολούθησαν και άλλες παρόμοιες παραστάσεις βασισμένες στην ίδια θεματολογία. Κατά τη διάρκεια των παραστάσεων αυτών ο Μπεζάρ γνώρισε την πρώην Αυτοκράτειρα του Ιράν με την οποία και διατήρησε ισχυρούς δεσμούς.
29 Απριλίου παγκόσμια μέρα χορού
Λίλλυ Βελισσαρίου
Σήμερα είναι η παγκόσμια μέρα χορού. Τιμάται η αρχαία αυτή τέχνη και οι άνθρωποι που ανά τους αιώνες την υπηρέτησαν, την υπηρετούν και έβαλαν τα θεμέλια για να δημιουργήσουν νέες τάσεις, νέες σχολές. Είναι η μέρα που γιορτάζουν όλοι όσοι επέμειναν και επιμένουν να τον διδάσκουν, να τον διδάσκονται, να χορεύουν, να τον ακολουθούν, να τον πιστεύουν, να τον ερωτεύονται. Είναι η μέρα που στέλνουμε την σκέψη αλλά και την ευγνωμοσύνη μας προς αυτούς που δεν είναι πια κοντά μας, αλλά μας δίδαξαν και μας έμαθαν να τον αγαπάμε, μας συγκίνησαν, μας έδειξαν τον δρόμο. Είναι η μέρα που γιορτάζουμε την τέχνη του χορού και την χαρά που συνεχίζει να μας δίνει η επαφή μας μαζί του.
Ήθελα η παραπάνω ανάρτηση, να συνοδεύεται από τόσες πολλές εικόνες χορευτών, δασκάλων, χορογράφων, αλλά και ανθρώπων που τίμησαν τα συναισθήματά τους χορεύοντας. Οι εικόνες δεν χωρούν σε μία καταχώρηση κι έτσι επέλεξα μία εικόνα ειλικρίνειας μίας στιγμής εκφρασμένης από ένα ζεϊμπέκικο που κάποιος που δεν γνωρίζω σε μία στιγμή που δεν έζησα, μοιράστηκε με κάποιους ανθρώπους που ποτέ δεν βρέθηκα μαζί τους.
Ευχαριστώ που η ζωή με έφερε σε επαφή με την τέχνη του χορού και εύχομαι σε όλους εσάς που είχατε ή έχετε τον ίδιο έρωτα με εμένα να είστε καλά να τον τιμάτε.
“Τι τραβάμε κι εμείς οι χορεύτριες στις πρόβες”
Λίλλυ Βελισσαρίου
Η φωτογραφία μου, είναι από πρόβες της ομάδας χοροθεάτρου “OZONEKAZOUSE” στο Παρίσι. Θα μιλήσω νοσταλγικά πια για τις πρόβες των έργων, είτε ήμουν στον ρόλο της χορεύτριας, είτε ήμουν αργότερα στον ρόλο της χορογράφου.
Οι πρόβες έχουν ταλαιπωρία λόγω πολλών επαναλήψεων, κενών στο ενδιάμεσο διάστημα, άκυρων προσπαθειών, επικρίσεων, δίκαιων και άδικων χαρακτηρισμών λόγω μεγάλης φόρτισης, αλλαγών σε κάτι που έχεις κοπιάσει να πετύχεις, σωματικής – ψυχικής – νοητικής κούρασης, είναι πηγή ατυχημάτων. Όμως οι πρόβες του έργου είναι το πιο δημιουργικό και το πιο ευχάριστο κομμάτι στη δουλειά του χορευτή, αλλά και του ηθοποιού.
Οι πρόβες είναι επίσης αυτό που συνήθως θυμόμαστε μετά από χρόνια. Είναι κάτι που πρόσκαιρα δημιουργεί αιχμές για παράπονα από τους καλλιτέχνες, αλλά στην συνέχεια είναι ο πυρήνας που αντλείται υλικό για να κατανοήσει ο καλλιτέχνης τον εαυτό του. Επίσης είναι η διαδικασία που γνωρίζεις καλά τους συνεργάτες σου.
Οι μαθητές του Pilates προέρχονται από την καρδιά του χορού
Λίλλυ Βελισσαρίου
Ο Joseph Pilates, εκτός από τις άλλες του επιρροές, βασική πηγή έμπνευσής του ήταν ο χορός (κάτι που βλέπουμε τόσο στις αρχές του, όσο και σε πολλές ασκήσεις του).
Άλλωστε οι πρώτοι του μαθητές και συνεχιστές της μεθόδου ήταν χορευτές με διεθνή καριέρα στον χώρο του χορού.
- Romana Kryzanowska, είναι και αυτή που διατήρησε και συνέχισε την σχολή της Clara και του Joseph Pilates και από εκεί έχουμε και την γνήσια μέθοδο του συστήματος που διδάσκεται μέχρι σήμερα. Η Romana, σπούδασε και χόρεψε στην George Balanchine’s school of American Ballet.
- Ron Fletcher χορευτής στην ομάδα χορού της Martha Graham.
- Kathy Grant χορογράφος, χορεύτρια και διευθύντρια στο Theatre of Harlem. Μαζί με την Lolita San Miguel, επίσης μαθήτρια του Pilates, δημιούργησαν την μέθοδο Balanced Body.
- Eve Gentry υπήρξε μοντέρνος χορευτής και σπούδασε στην Martha Graham’s school.
- Carola Trier σπούδασε στην διεθνούς φήμης σχολή Laban School.
- Bruce King χορευτής της ομάδας Merce Cunningham Dance Company, χορευτής της ομάδας Alvin Nikolais company και δημιούργησε και την δική του ομάδα χορού την Bruce King company.
- Lolita San Miguel solist της Metropolitan Opera Ballet.
Butoh !
Επιμέλεια
Λίλλυ Βελισσαρίου
Butoh (μπούτο) ή αλλιώς «χορός του σκότους», επειδή αγγίζει βαθύτατα την ψυχή και αφυπνίζει το πνεύμα. O ιδρυτής του, ο Hijikata Tatsumi, τον περιέγραψε χαρακτηριστικά ως «το χορό που σέρνεται προς τα έγκατα της γης». O Tatsumi, έχοντας δεχτεί πολλές διαφορετικές επιρροές, δημιούργησε ένα περιθωριακό, παράδοξο, πρωτόγνωρο κράμα του παραδοσιακού με το avant garde και έστησε το δικό του ιδιότυπο σουρεαλισμό του σώματος: Fobidden Colors, ένα νέο είδος χορευτικής κίνησης που συνδέει τη χορογραφία με τον αυτοσχεδιασμό. Kατά τη διάρκεια της παράστασης Butoh, οι χορευτές φαίνεται να αγγίζουν σταδιακά μια κατάσταση που μπορεί να χαρακτηριστεί μόνο ως έκσταση. O διαλογισμός και η ενδοσκόπηση που οδηγούν ένα χορευτή Butoh σε έκσταση, (υποστηρίζουν ότι) λειτουργούν θεραπευτικά για τον ίδιο, καθότι μέσα από όλη την εξάσκηση και τη συγκεκριμένη νοητική διαδικασία καταφέρνει να επικοινωνεί με τον εσωτερικό του κόσμο, αφήνοντάς τον να κατευθύνει την κίνηση.
Οι χρησιμότητα των διατάσεων
Λίλλυ Βελισσαρίου
Οι διατάσεις είναι απαραίτητο μέρος ενός μαθήματος Pilates. Δεν είναι χάσιμο χρόνου, διότι με τις διατάσεις πετυχαίνουμε την μυική ευλυγισία και ελαστικότητα, καθώς και την ευκαμψία των αρθρώσεων. Ένα ολοκληρωμένο μάθημα λοιπόν, πρέπει να έχει τόσο την ενδυνάμωση όσο και την διάταση των μυών.
Με την ευλυγισία μειώνουμε τις πιθανότητες τραυματισμών των μυών αλλά και του συνδετικού ιστού, αυξάνοντας τον νευρομυικό συντονισμό και την ισορροπία . Με τις διατάσεις βελτιώνουμε το κυκλοφορικό, διότι αυξάνεται η ροή αίματος και τρέφονται περισσότερο οι μύες αποβάλλοντας τις καματογόνες ουσίες.
Οι σφιχτοί και με μεγάλη μάζα μύες προκαλούν υπερβολική πίεση στις αρτηρίες και στις φλέβες παρεμποδίζοντας την κυκλοφορία του αίματος και την οξυγόνωση των ιστών. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα και τον περιορισμό της μυϊκής αντοχής.
Επαναφέροντας τους βραχυμένους μύες στο φυσιολογικό τους μήκος με τις διατάσεις, τότε αποκτά ο μυς την πραγματική δύναμή του.
Όταν έχουμε μυϊκούς πόνους από βραχύνσεις και ακαμψία, ανακουφιζόμαστε με τις διατάσεις.
Κατά την διάρκεια των διατάσεων και αφού προηγουμένως έχουμε κάνει προθέρμανση στο σώμα, αναπνέουμε και τις εκτελούμε αργά. Επίσης στο τέλος της διάτασης, επαναφέρουμε το μέρος του σώματος που έχουμε δουλέψει αργά χωρίς απότομες κινήσεις.
Όμως σε κάποιες περιπτώσεις δεν συνιστάται η διάταση.
Όπως εάν πρόσφατα έχουμε μυικό τραυματισμό ή κάταγμα οστού, ή όταν υπάρχει φλεγμονή σε άρθρωση ή διάστρεμμα.
Εάν από τη φύση μας έχουμε χαλαρές αρθρώσεις ή υπερβολική ευκαμψία (όπως συμβαίνει και μετά το πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης), δεν υπάρχει λόγος να κάνουμε διατάσεις.
Περί διδασκαλίας και δάσκαλου ο λόγος.
Λίλλυ Βελισσαρίου
Δεν έχουμε κακό και καλό δάσκαλο μόνο. Τουλάχιστον εγώ δεν συνάντησα μόνο αυτές τις δύο κατηγορίες στη μέχρι τώρα ζωή μου και είχα όπως όλοι σας πολλούς δάσκαλους.
Θα αναφερθώ στην άποψη που με βρίσκει σύμφωνη του Παπανούτσου, ο οποίος λέει ότι δάσκαλος είναι, αυτός που παραμένοντας ενήλικος μπορεί να γίνεται παιδί. Έτσι κάθε χρόνο με τα νέα παιδιά που έρχονται στα χέρια του ξαναγίνεται παιδί. Τούτο μπορούμε να το διατυπώσουμε και αλλιώς. Ο αληθινός δάσκαλος ενηλικιώνεται παραμένοντας παιδί στην ψυχή, άνθρωπος δηλαδή εύπλαστος, δροσερός, αγνός.
Μεταφέρω την προσωπική μου εμπειρία και καμία έρευνα δεν ακολούθησα για τα συμπεράσματα που εκθέτω. Αναφέρομαι όχι μόνο σε αυτούς τους δάσκαλους από τους οποίους διδάχτηκα pilates, θέατρο, μιμική, χορό κλασικό ή σύγχρονο, αλλά σε όλους ακόμα και σ αυτούς που με δίδαξαν γλώσσες, καλές τέχνες, γράμματα κ.α.
Θα χώριζα τους δάσκαλους σε 4 κατηγορίες.
- Ο μέτριος δάσκαλος κι εδώ θα πω πως είναι η πλειοψηφία, είναι εκείνος ο δάσκαλος που αν και έχει γνώσεις, η δουλειά του είναι η διδασκαλία, συχνά έχει και εμπειρία αλλά…. Αυτό το “αλλά” είναι που κάνει την διαφορά. Δεν έχει μεταδοτικότητα, δεν αισθάνεται τον μαθητή του, δεν βρίσκει τον κατάλληλο τρόπο να μεταδώσει την γνώση του ή δεν μπαίνει στον κόπο να προσεγγίσει τον μαθητή του ουσιαστικά. Δεν έχει το ταλέντο της διδασκαλίας. Παρ όλα αυτά μπορεί και να ενημερώνεται για τα νέα στο χώρο του. Συχνά μπορεί να έχει την εντύπωση πως ξέρει τα πάντα γύρω από το αντικείμενό του.
- Ο κακός δάσκαλος και ευτυχώς αυτοί είναι λιγότεροι από τους μέτριους δάσκαλους, είναι στραμμένος στον εαυτό του, έχει ελάχιστες γνώσεις γι αυτό το οποίο διδάσκει, δεν ενημερώνεται για τα καινούργια δεδομένα, βαριέται την διδασκαλία, γίνεται δεικτικός, επικρίνει τον μαθητή του, είναι εγωιστής και βασικά δεν κατανοεί την έννοια της διδασκαλίας. Δεν είναι ευέλικτος. Νομίζει ότι ξέρει τα πάντα γύρω από το αντικείμενό του, όμως συχνά οι μαθητές του ευτυχώς καταλαβαίνουν ότι αυτό δεν ισχύει κι έτσι είναι λιγότερο επικίνδυνος.
- Ο καλός δάσκαλος, χαρακτηρίζεται από βαθιά γνώση στο αντικείμενό του, έχει μεταδοτικότητα, δουλεύει με εν συναίσθηση, βρίσκει διαφορετικούς τρόπους μετάδοσης, έχει αγάπη για τον μαθητή του, σωστό άγγιγμα νοητικό και συναισθηματικό, ρυθμό, χρησιμοποιεί σωστά τη φωνή με τις κατάλληλες διακυμάνσεις, κατανόηση στη στιγμή αλλά και στη διαφορετικότητα του κάθε μαθητή.
Ο καλός δάσκαλος είναι ο ενήλικος που γίνεται παιδί, διότι δεν φέρει βάρος κατά την διάρκεια του μαθήματος και μαθαίνει από τους μαθητές του. Διαθέτει χιούμορ και με ευστροφία, χρησιμοποιεί τα μέσα που έχει, αλλά εφευρίσκει συνέχεια τρόπους ώστε μαζί με τον μαθητή του να δημιουργεί μία νέα κατάσταση. Ο καλός δάσκαλος δεν έχει ηλικία, διότι μπορεί να είναι 20 χρονών ή 101 χρονών. Όμως διαθέτει ένα βασικό χαρακτηριστικό που τον κάνει καλό δάσκαλο. Ο καλός δάσκαλος έχει ταλέντο στη διδασκαλία. Το ταλέντο είναι κάτι που δεν μαθαίνεται, ή το έχεις ή δεν το έχεις τέλος.
- Θα τελειώσω με μία σπάνια κατηγορία, που είναι ο φωτισμένος δάσκαλος. Αυτός έχει όλα τα χαρακτηριστικά του καλού δάσκαλου, αλλά…
Ναι αυτό το “αλλά” διαφοροποιεί τον καλό από τον φωτισμένο δάσκαλο.
Ο φωτισμένος δάσκαλος, εμπνέει. Η επαφή του μαθητή με αυτόν τον δάσκαλο, μπορεί να του αλλάξει την ζωή. Εδώ έχουμε το φαινόμενο της κάμπιας που μεταμορφώνεται σε πεταλούδα.
Ο χορευτής στις πρόβες του έργου που θα ερμηνεύσει…
Λίλλυ Βελισσαρίου
Για να ολοκληρωθεί μία χορογραφική ιδέα, χρειάζονται πολύωρες καθημερινές πρόβες του χορογράφου με τους χορευτές και τους ηθοποιούς. Είναι μία διαδικασία που εάν δεν έχει μάθει κάποιος να πειθαρχεί, δεν μπορεί να την ακολουθήσει. Το πρώτο μέρος της δουλειάς είναι ψάξιμο, δοκιμές, μαθήματα και μετά σιγά σιγά η χορογραφία παίρνει την τελική της μορφή. Εδώ αρχίζει η ουσιαστική δουλειά. Κομμάτι κομμάτι, δουλεύεται με την μουσική (εάν είναι ήδη έτοιμη, αλλιώς γράφεται ταυτόχρονα με τις πρόβες των κινήσεων και αυτές μπαίνουν μετά και την ακολουθούν), με την ερμηνεία (σημαντικό το δραματουργικό μέρος να είναι δουλεμένο για να έχουμε συναισθήματα μέσα από την κίνηση) και με τις πολλές επαναλήψεις, η χορογραφία αρχίζει να πηγαίνει προς το τελικό αποτέλεσμα. Όσο περισσότερο περαστούν τα μέρη της χορογραφίας στις πρόβες, τόσο πιο κοντά σε ένα καλό αποτέλεσμα θα φτάσει και το έργο. Στο τέλος μπορεί κάποια κομμάτια να αλλαχτούν, να τονιστούν, να διαφοροποιηθεί το ύφος. Η υπομονή, η πειθαρχία, η επανάληψη είναι οι σύμβουλοι για ένα θετικό αποτέλεσμα.
Το βίντεο είναι πρόβα από την χορογραφία μου Puzzle και είναι από ένα μεσαίο στάδιο της δουλειάς. Οι χορευτές απομνημονεύουν τις κινήσεις χωρίς να σκέφτονται την μουσική και το συναίσθημα, μόνο για την μνήμη και “μαρκάρουν”(σημαίνει δεν κάνουν όσο καλά μπορούν τις κινήσεις), ίσα για να θυμούνται τα βήματα και να γίνουν αλλαγές. Δουλεύουν με εσωτερικό ρυθμό και ενσυναίσθηση.